Về nhà sau một ngày làm việc, anh Vinh – ở quận Cầu Giấy, Hà Nội, giật mình khi thấy đứa con 6 tuổi đang xem chăm chú một video trên YouTube chứa hình ảnh người phụ nữ thản nhiên mặc váy ngắn, ngồi trên ghế, thường xuyên có những động tác khom người để lộ nhiều bộ phận nhạy cảm.
Bấm vào kênh nói trên, người này thấy có rất nhiều video với nội dung tương tự, và thu hút rất nhiều lượt xem, lượt đăng ký và bình luận. Sau một thời gian theo dõi các nội dung như vậy, anh thấy chúng xuất hiện thậm chí còn nhiều hơn ở mục đề xuất, đôi khi có gắn cả quảng cáo với hình ảnh “người lớn”, “đồ chơi 18+”,… khiến anh vô cùng đau đầu trong việc sử dụng YouTube làm kênh nuôi dạy con cái.
Lộ nội y để câu view: Vô tình hay hữu ý?
Hình ảnh ‘bà mẹ đơn thân’ (single mom) nuôi dạy con cái hoặc thú cưng với tư thế, trang phục ‘hớ hênh’ xuất hiện tràn lan trên YouTube chỉ với một số từ khóa cơ bản. (Ảnh chụp màn hình)
Theo tiêu đề và thông tin giới thiệu ở phần mô tả, các video dạng này đơn thuần ghi lại cuộc sống sinh hoạt thường nhật của những bà mẹ đơn thân người Việt, và thường xuất hiện hình ảnh của trẻ em hoặc thú cưng, khiến người xem bị đánh lừa rằng đây là các video chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc con cái, hoặc dạy nuôi chó/mèo.
Dẫu vậy, những hình ảnh phản cảm lại luôn là tâm điểm của video. Hành động này thực chất là có chủ đích, bởi tất cả ảnh bìa của video đều sử dụng hình ảnh ăn mặc hớ hênh, với mục đích thu hút người xem, hoàn toàn không truyền tải bất kỳ kiến thức, vốn sống có giá trị nào.
Theo khảo sát của Dân trí, những video dạng này thu hút từ hàng chục ngàn, tới hàng trăm ngàn lượt xem dù có trường hợp mới chỉ đăng tải trong ít ngày.
Đa số các video sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh ở tiêu đề và phần mô tả. Ở phần bình luận cũng đa số là người nước ngoài, với nhiều thứ tiếng từ tiếng Anh, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Trung Quốc,…
Những video với nội dung xấu độc thu hút hàng trăm ngàn, thậm chí cả triệu view chỉ sau ít ngày đăng tải.
Nhờ lách luật được chính sách của YouTube, những video này vẫn có thể bật kiếm tiền từ việc hiện quảng cáo. Ước tính, với 1 – 2 triệu lượt xem, mỗi video có thể thu về 10-20 triệu đồng.
Ngoài việc bật chế độ quảng cáo để chuộc lợi, các kênh YouTube nói trên còn kéo lượt xem hay lượt theo dõi sang những kênh khác, hoặc gắn link kèm theo trang web khiêu dâm.
Việc sản xuất video có đầu tư từ nội dung, máy quay, tối ưu từ khóa,… lại hoạt động “cộng sinh” có tổ chức trong suốt nhiều tháng cho thấy sự chuyên nghiệp của đội ngũ đứng sau, chứ không chỉ đơn giản là một, hoặc hai cá nhân “tự quay Vlog”, rồi đăng tải lên YouTube.
Từng bị cộng đồng mạng lên án
Một số video xuất hiện cả trẻ em xen lẫn các hình ảnh ‘hớ hênh’, không phù hợp độ tuổi với đối tượng xem kênh mà không được gắn mác cảnh báo từ YouTube.
Trên thực tế, trào lưu đăng tải những video ‘bà mẹ đơn thân’ ăn mặc hớ hênh, phản cảm là điều không mới trên YouTube và một số nền tảng mạng xã hội.
Từ năm 2018, đã có nhiều bài viết, video đăng tải cảnh báo về nội dung này. “Nhà có con nhỏ, các mẹ lưu ý xem YouTube tránh cái kênh này ra. Không giáo dục, không giải trí, YouTuber nước mình đấy”, một phụ huynh cảnh báo trên Facebook.
Không chỉ bị lên án bởi cộng đồng mạng trong nước, trào lưu này còn chịu sự chỉ trích từ người dùng thế giới. Kênh YouTube PaymoneyWubby với gần 2,7 triệu lượt đăng ký đã thực hiện video “Creepy mom videos need to stop” (tạm dịch: video bà mẹ đáng sợ cần chấm dứt).
“Các kênh này sử dụng nhân vật người mẹ để thu hút lượt xem. Tôi thật kinh ngạc khi họ không bị YouTube kiểm duyệt nội dung. Những thứ thật đáng sợ”, PaymoneyWubby chia sẻ.
“Kênh này có hơn 100.000 đăng ký, và có cả huy hiệu xác minh từ YouTube. Không thể tưởng tượng nổi một kênh với nội dung nhếch nhác, khai thác trẻ em, lại có số lượng đăng ký cao như vậy”, tài khoản Reddit Whatapokemon bình luận.
“Các video khiêu dâm được bật chế độ kiếm tiền và đề cử là thân thiện với trẻ em. Trong khi những video phản ánh xu thế này lại bị gắn mác giới hạn độ tuổi. Chuyện quái gì vậy?”, tài khoản ZakR bình luận.
Sự tồn tại của những video dạng này cũng cho thấy sự bất lực của YouTube trong việc ngăn chặn các nội dung xấu độc, nhảm nhí lan tràn trên nền tảng của mình.
Theo một số chuyên gia, những video này có nội dung là hình ảnh hớ hênh chỉ xuất hiện vài giây một cách tình cờ, nên rất khó để xác định có vi phạm chính sách của YouTube hay không.
Ngoài ra, nếu xác định là vi phạm, YouTube chỉ có thể chặn từ khóa, hoặc kiểm duyệt nội dung thủ công bởi các công cụ tự động khó lòng nhận diện chính xác.
YouTube thậm chí đề xuất, thay vì xóa video xấu độc
Các video này cũng dẫn về nội dung khiêu dâm tương tự trên một số nền tảng mạng xã hội, website để “câu kéo” người dùng.
Những video với nội dung khiêu dâm, nhảm nhí tràn ngập trên YouTube ảnh hưởng tiêu cực đến người xem. Tuy nhiên, không phải ngẫu nhiên mà các nội dung gây tranh cãi được nhiều người tập trung khai thác trên YouTube.
Trong quá khứ, không ít lần hệ thống đề xuất video tự động của YouTube bị chỉ trích vì tự đưa ra những video thuộc chủ đề độc hại, dù người dùng không chủ động tìm kiếm đến chúng.
Thực tế cho thấy, những nội dung như tin giả, ‘single mom’ dù được xếp vào dạng “nhạy cảm”, nhưng không vi phạm chính sách của YouTube.
Trái lại, càng có nội dung nhạy cảm, gây tranh cãi, video càng dễ khiến người xem bấm vào và xem lâu hơn, và lại càng được hệ thống đề xuất nhiều hơn.
Theo báo cáo mới được YouTube công bố, Việt Nam nằm trong top 10 những quốc gia có nhiều video bị xóa do vi phạm nguyên tắc cộng đồng của nền tảng này trong quý III/2020.
Cụ thể, đã có 173.247 video bị xóa đến từ IP Việt Nam. Con số đưa Việt Nam tăng 3 bậc, từ 12 lên thứ 9 thế giới trong bảng xếp hạng thống kê. Trong đó, nếu tính riêng khu vực Đông Nam Á, chỉ có Indonesia là quốc gia duy nhất có nhiều video vi phạm bị xóa hơn so với Việt Nam.
Tuy nhiên, thực tế ghi nhận tại Việt Nam cho thấy còn nhiều video trên YouTube bị đánh giá là nhảm nhí, có nội dung xấu độc, nhưng vẫn ngang nhiên hoạt động, thu hút hàng triệu lượt xem, mang về doanh thu lớn cho chủ kênh.
